جزوه درس رسانه ها در ارتباطات جمعی

خلاصه مطالب درس استاد رضایی در کلاس نقش رسانه ها در ارتباطات جمعی در ادامه قابل مشاهده می باشد.

بسمه تعالی

خلاصه ای از فصل اول کتاب " ارتباطات;افکار عمومی و جنگ روانی"

نام کتاب : ارتباطات;افکار عمومی و جنگ روانی

نویسنده : دکتر علی اکبر رضایی ودکتر محسن فردرو و همکاران

نام ناشر: انتشارات عباسی

نوبت چاپ : اول 1388

فصل اول  :   فرهنگ

• تعریف فرهنگ و عناصر تشکیل دهنده آن
• فرهنگ وابعاد آن
• ویژگی ها و اهمیت فرهنگ
• کارکردهای مهم فرهنگ
• ابعاد فرهنگ
• خصوصیات و ویژگیهای عمده فرهنگ
• پویایی و ایستایی فرهنگ
• عناصر تشکیل دهنده فرهنگ
• کارکردهای فرهنگ
• کارکردهای فرهنگ در نظام فرهنگی جامعه
• موضوعات (بحثها) نظری در قلمرو فرهنگ
• سیستم های اجتماعی و فرهنگی
• دگرگونی اجتماعی و تحول فرهنگی
• تفکیک دگرکونی در عرصه جامعه و فرهنگ
• سرمایه فرهنگی
• انتقال و اشاعه فرهنگی
• تغییرات فرهنگی
• فرایند فرهنگ پذیری
• انواع فرهنگ پذیری
• متغیرها و روندهای فرهنگ پذیری
• دیدگاهها ونظریات موجود در حوزه فرهنگ

• تعریف فرهنگ وعناصر تشکیل دهنده آن:

می توان گفت کمتر مفهومی به اندازه مفهوم فرهنگ در حوزه علوم اجتماعی در معرض تفسیرها و تعبیرهای گوناگون بوده است. از این رو می توان گفت مفهوم فرهنگ نه تنها دشواریهای زیادی به بار آورده است بلکه به سبب تنوع ووسعت معناایجادوحدت نظربرسر گستره موضوعی آن میسر نشده است.(چنگیز پهلوان ،1382)

در مورد فرهنگ بیش از 500 تعریف ارائه شده است که برخی از آنها عبارتند از :

1- ژاکوب بورهارت : سه قدرت بزرگی که در واقعیت هستی بشر،روند تاریخ راتعیین کرده اندعبارتنداز دین،دولت وفرهنگ

2- سومین فرهنگ بین المللی ”وبستر“ :فرهنگ، الگوی کلی از رفتار انسانی و تولیدات آن که در گفتار ، عمل و مصنوعات بشری تبلور یافته و به ظرفیت انسان برای یادگیری و انتقال دانش به نسلهای بعدی بستگی دارد.

3-ریموند ویلیامز : مفهوم سازی برای فرهنگ جستجویی است برای « انواع تازه ای از روابط اجتماعی » که غایت آن آرمان «پیشرفت انسان » و « انسان پیشرفته » است.

4- دکتر علی شریعتی : فرهنگ را مجموعه ای از ساخته ها و اندوخته های معنوی تعریف کرده و آن را با تمدن و ایدئولوژی مرتبط ،ولی متفاوت دانسته است.

5- استاد محمد تقی جعفری : فرهنگ مانند حیات بشری دارای منشاء و از مختصات انسان است و او آن را از شرایط محیطی، پدیده های تاریخی ، آرمان های مطلق ونسبی برداشت می نماید و به اصطلاح تابعی از جهان بینی خویش می نماید.

قبل از اینکه کلمه خلق شود ارتباط و اطلاع رسانی توسط اصوات و حرکات وجود داشته پس نتیجه می گیریم ارتباط غیر کلامی بر کلامی مقدم است.

اشاره خط های حکاکی شده بر دیوار غارها،نوشتن کتابها وتکثیر آنها،اختراع رادیو، تکامل ارتباط است.

• فرهنگ و ابعاد آن

 تعاریف مختلف فر هنگ از ابعاد و جوانب مختلف قابل طبقه بندی است همچون :

1- ارزشی ، دانشی

2- هنری، عرفانی، علمی و تکنولوژیک

3- فکری ، ارزشی و هنجاری

• وجوه مشترک میان تعاریف مختلف فرهنگ:

- فرهنگ تمامی ابعاد زندگی اعم از فردی ، اجتماعی و نیز مادی و معنوی  انسان را در بر می گیرد.

- فرهنگ هر قوم یا ملتی ویژه خود آنهاست که در نوع خود منحصر و یکتا می باشد.

- فرهنگ امر اکتسابی ، قابل انتقال و آموختنی است.

- فرهنگ در جامعه عهده دار قوام، همگرایی و دگرگونی است.

- فرهنگ امری اکتسابی، قابل انتقال و آموختنی است.

• ویژگیها و  اهمیتهای فرهنگ :

1- مشترک بودن :

     اشتراک عناصر فرهنگی در هر جامعه و یا گروه اجتماعی، عامل اصلی انسجام و نشان دهنده میزان مقبولیت آن عناصر درمیان گروه و جامعه است.

2- اکتسابی بودن :

    بسیاری از عناصر فرهنگی ، نه ذاتی ، که اکتسابی اند و فرد از طریق تعامل با محیط انسانی و طبیعی ، مستقیم و غیر مستقیم ، بسیاری از خصوصیات فرهنگی را کسب می کند.

3- قابلیت انتقال :

  اکتسابی بودن مفاهیم وعناصر فرهنگی نتیجه ای دیگر را نیز به دنبال دارد که آن قابل انتقال بودن و یا آموزشی بودن فرهنگ می باشد.انتقال ارزشهای فرهنگی از نسلی به نسل دیگر را بازتولید فرهنگی می نامند.

• کارکردهای مهم فرهنگ :

1- تامین نیازهای اساسی (فیزیولوژیک، روانی ، اجتماعی و.... ) از طریق واسطه گری بین محیط و انسان

فرهنگ،ارضای نیاز فرد را در بستری مناسبی با شرایط زمانی، مکانی و اجتماعی قرار داده و از این طریق به متعادل سازی دست می زند.

2- ایجاد همبستگی و انسجام اجتماعی:

فرهنگ با به رسمیت شناختن و ارزش گذاری یک سری مبانی فکری و شناختی ، دست به هنجارسازی می زند و با استفاده از ابزارهای پر قدرت فرهنگی از جمله مذهب و زبان مشترک که مطلوب اکثریت افراد گروه و یا جامعه است، در عمل به ایجاد همبستگی و انسجام اجتماعی دامن می زند.

3- ایجاد ارتباط جمعی و جامعه پذیری :

 نحوه تعامل و ارتباط اعضای یک جامعه انسانی توسط فرهنگ همان جامعه تعریف می شود. لذا فرهنگ علاوه برایجادارتباط اجتماعی باتعریف ومشخص کردن هنجارها،زمینه جامعه پذیری افرادرانیزفراهم می آورد.

4- هویت فردی ، گروهی و اجتماعی :

تعلق خاطر  افراد به بخش شناختی و پایبندی به بخش هنجاری ، در جموع حالتی از احساس رضایت مندی به فرهنکرا در افراد موجب می شود که آن را هویت فرهنگی می نامند

• ابعاد فرهنگی:

1- بُعد غیر مادی: دارای دو بخش شناختی و هنجاری می باشد

 مانند ارزشهای ملی مذهبی ، زبان ، ادبیات ، رسوم و ...

2- بُعد مادی و محیطی: در این بُعد ابزار، محصولات تکنولوژیک و شرایط محیطی  مورد توجه قرار می گیرند.

مانند ساخته های دست انسان و فرآورده های علمی و تکنولوژیکی

نکته: متعاقب ورود یک عنصر مادی از فرهنگی به فرهنگ دیگر ، مدت زمانی طول  می کشد تا فرهنگ آن عنصرمادی نیزبه بستر فرهنگ میزبان وارد شود که به این تأخیر یا اختلاف زمان، تأخر فرهنگی گفته می شود.

براساس داده ها واهداف این کتاب تعریف زیر بیشترین انطباق را  با مفهوم فرهنگ دارد:

فرهنگ را می توان مجموع ویژگی های رفتاری و عقیدتی اکتسابی اعضای یک جامعه خاص تعریف کرد. جامعه گروهی از افراد هستند که مدت زمان درازی با هم زندگی کرده باشند و سرزمینی را در اشغال خود داشته و خود را به عنوان یک واحد اجتماعی متمایز از گروه های دیگر، سازمان داده باشند.

• خصوصیات و ویژگیهای عمده فرهنگ:

فرهنگ، هویت دهنده است

فرهنگ، فرا مرزی است

فرهنگ، ایجابی و اثباتی است

فرهنگ، خلاق و پویا است

فرهنگ، آموختنی است

فرهنگ بین افراد یک جامعه مشترک است

فرهنگ، ذخیره دانش است

فرهنگ ها از یکدیگر متفاوتند

فر هنگ ها دارای عناصر مشترکی در سطح جهان هستند

فرهنگ، مجموعه راههای زندگی است

فرهنگ،مجموعه وسیستمی است که اجزای درونی آن باهم روابط متقابلی دارندودریکدیگرتاثیرمی گذارندومی پذیرند.

فرهنگ سازگاری می آورد

فرهنگ وحدت و یگانگی می آورد.

فرهنگ مقوله ای اجتماعی است.

• پویایی و ایستایی فرهنگ :

فرهنگ و جامعه از عناصر و عوامل مختلف تشکیل شده و تاثیر می پذیرد. پویایی و ایستایی این دو مفهوم به ماهیت متغیرهای آن بستگی دارد. توجه به مولفه های فرهنگی در جامعه ، در کنار فواید نظری ، واجد کاربردهای عملی نیز هست، چرا که فرهنگ روی رفتار آدمیان اثر می گذارد، اصول اخلاقی و باید ها و نبایدها را ترسیم می کند، نقش ها و ارتباطات را تنظیم می کند و در یک جمله هر آنچه که با کنش  و اندیشه فردی و جمعی، عرف وعادات ، خلق و خوی وانگیزه ها ،الگوها و شیوه های زندگی خصوصی و عمومی مربوط است ، روشن می کند. اینکه مردم به کار، تولید ، طبیعت ، زمان، اوقات فراغت ، خانواده ، ازدواج ، طلاق ، ثروت ، علم ، توسعه ، دین، سیاست چگونه می اندیشند، بی شک بازتاب فرهنگ آن ملت است . در واقع این محیط فرهنگی ملت هاست که هویت و اصالت آنها را در عرصه داخلی و بین المللی مشخص می کند و بر اساس این دیدگاه ، تعالی و انحطاط ملت ها درگرو پویایی و تحرک یا ایستایی و رکود فرهنگ هاست.

• عناصر تشکیل دهنده فرهنگ:

• کارکردهای فرهنگ:

- اجتماعی کردن افراد

- آموزش و پرورش

- نهادینه سازی ارزشهای درست و غلط

- نظارت اجتماعی

- هنجارها ، آداب و رسوم

- اعتقادات و باورها

- نظام زندگی خانوادگی

کارکرد فرهنگ در نظام فرهنگی جامعه :

1-تأمین نیازهای فیزیولوژیک

2-ایجاد ارتباط جمعی

3-دادن هویت فرهنگی خاص به اعضاء

4-حفظ و تداوم بقای جامعه

5-ایجاد و حفظ همبستگی و انسجام اجتماعی

خاستگاه  فرهنگی:

در بحث خاستگاه فرهنگی عموما جامعه شناسان به 5 عامل مهم اشاره می نمایند:

الف – زبان وادب   ب – دین    ج- آیین ، معیشت و اقتصاد     د- تاریخ و رویداد     ه- جغرافیا

درواقع فرهنگ درمیان این عوامل شکل می گیردو آنچه که مطابق به میل خود است را برمیگزیند و می سازد.

طبقه بندی مسایل کلان فرهنگی :                                                                                                     

نوعی از الگوی طبقه بندی مسایل فرهنگ از سه قسمت اصلی تشکیل یافته است:

ارکان فرهنگ : عبارت است از دانشها، ساختارها و محصولات

سطوح فر هنگ : شامل اموری چون فرهنگ بنیادی، فرهنگ تخصصی و فرهنگ عمومی است

ابعاد فرهنگ : از اصطلاحات فرهنگ فرهنگ ، فرهنگ سیاست و فرهنگ اقتصاد شکل می گیرد. 

• موضوعات«بحثهای » نظری در قلمرو فرهنگی:

الگوی فرهنگی ( کروبر و کلوکن ) :

فرهنگ مشتمل است بر الگوهای آشکار ونهان مربوط به رفتار که به وسیله نمادها کسب  می شوند و انتقال می یابند و دستاوردهای مجزای گروه های انسانی را تشکیل می دهند.

ارزش های اجتماعی :

ارزشهای اجتماعی را مدل های کلی رفتار، احکام جمعی،هنجارهای کرداری که مورد پذیرش عمومی و خواست جامعه قرار گرفته اند، تشکیل می دهند. ( عدالت ،انسان دوستی....)

الگو: آن چیزی است که شکل گرفته است و در یک گروه اجتماعی به این منظور که به عنوان مدل یا راهنمای عمل در رفتارهای اجتماعی به کار آید ، حضور می یابد.

انگیزش: فرآیندی است که از طریق آن یک عامل آگاه، برای اقدام به عملی ارادی و با تصمیم قبلی، انگیزه و یا دلایلی می یابد. ( انگیزش را محرکی آگاهانه ، تاثیرگذار بر غرایز ، اشتها، امیال ، کشش و تمایلات تلقی می کنند)

آیین ها و آداب اجتماعی : نشان دهنده رفتارهایی است که طبق عرف و عادت صورت می گیرند

ارزش :میزان توانای یک شیء (چیز، اندیشه یا شخص ) در ارضای یک میل، یک نیاز، یک تمنای انسان است.

ارزش های فرهنگی :تمام ارزش هایی که ارزش گذاری برانسان ها را درسطح واز دیدگاه فرهنگی ،تحقق می بخشند.

آداب و رسوم :  شامل شیوه های زندگی، عادت و رسوم خاص یک ملت، مردم و یا یک جماعت میباشد. آداب و رسوم دارای ابعاد الزام و رضای عمومی شرکت کنندگان درحیات اجتماعی نیز هست.

• سیستم های اجتماعی و فرهنگی :

ویژ گی هایی است که هر مجموعه جداگانه و خودگران بشری، مانند یک قبیله یا یک ملت داراست . مثل «فرهنگ اسکیمو »

• دگرگونی اجتماعی و تحول فرهنگی :

جوامع انسانی همواره در حال تغییر و تحول اند. در واقع حیات اجتماعات بشری در دگرگونی هاست ، چرا که رکود و سکون در نهایت به فساد و تباهی می انجامد، ولی هر نوع تغییر وتحول هم حیات بخش نیست و اگر در خلال دگرگونی ، ثبات و انسجام جامعه، نظم سیاسی و هنجارهای فرهنگی آن بر هم خورد، آنگاه ما با یک بحران مواجه خواهیم بود. دگرگونی اجتماعی از موضوعات محوری علم جامعه شناسی است و این بحث همواره در تاریخ تحول و تکامل زندگی جمعی انسانها جایگاه ویژه ای داشته و اندیشه ورزان و نظریه پردازان در دوره های مختلف درباره آن تأمل و تحلیل کرده اند.

• سرمایه های فرهنگی وانواع آن:

سرمایه فرهنگی : سرمایه فرهنگی از مجموعه وسائل و امکاناتی تشکیل می شود که به نحو کم و بیش مداوم به فرد امکان می دهد تا به عنوان مصرف کننده و احتمالا تولید کننده به کالاهای فرهنگی دسترسی پیدا کند.

انواع سرمایه فرهنگی :

1- سرمایه های ذهنی ودرونی: بر اثر مطالعه کتاب ، تمرین وآموزش عملی انباشته می شود .

2- عینی و برونی : مانند آثار هنری ، کتاب ها، گزارشهای علمی

3- نهادی و سازمان یافته : سرمایه های فرهنگی از طریق مدارک رسمی یا تحصیلی یا امتیاز کشف یا اختراع

• انتقال و اشاعه فرهنگی:

فرهنگ از طریق زبان و سایر نمادها انتقال می یاد.

اندیشه ها ونوآوری های فرهنگی نه تنها برروی هم انباشته می شوند بلکه اشاعه نیز پیدا می کنند. یعنی از نقطه ای به نقطه دیگر می روند هنگامی که نوآوری یک جامعه توسط اعضای جامعه ای دیگر آموخته و پذیرفته می شود، یعنی برخی از عناصر فرهنگی از جامعه ای به جامعه دیگر انتقال می یابد و مساله اشاعه فرهنگی مطرح می شود.

اشاعه عناصر مختلف فرهنگی تابع شرایط و قوانین ویژه ای است برخی از عناصر فرهنگی به نظر می آید که برخلاف برخی دیگر در رابطه با یک فرهنگ مشخص تجانس داشته باشد.

• تغییرات  فرهنگی:

روانشناسان اجتماعی، تغییرات در یک فرهنگ را با توجه به رفتارهای جمعی و ویژگی های شخصی افراد جامعه به انگیزه ها و عواملی چند نسبت می دهد که به برخی از آنها اشاره می شود:

1- نوجویی و نوآوری: انگیزه های فردی در جوامع چون تنوع طلبی ، ابداع و کنجکاوی و تقلید از دیگران از خصوصیات نوجویی فرهنگ است.

2- پذیرش اجتماعی: هنگامی عنصری از فرهنگی دیگر به فرهنگ جامعه داخل میشود ، پذیرش و قبول عامه مردم نسبت به آن تازه وارد از عوامل موثر در کارکرد تغییر فرهنگی است.

3- طرد انتخابی: هنگامی عنصری از فرهنگی دیگر به فرهنگ جامعه داخل میشود ، پذیرش و قبول عامه مردم نسبت به آن باعث می شود که عناصری از فرهنگ با عنوان قدیمی ، نامتناسب ، متروک و فراموش شوند.

4-تلفیق وانطباق: هنگامیکه عنصری فرهنگی به فرهنگ دیگرواردمی شود،برای پذیرفته شدن بایدمراحلی راطی کندکه گاهی یک نسل آدمی یا بیشتر برای تلفیق وثبوت یافتن یک عنصر بدیع وتازه فرهنگی صرف می شود. 

• فرآیند فرهنگ پذیری :

فرآیند اجتماعی فرهنگ پذیری شامل 6 مرحله است :

1- تماس 2- ارتباط 3- برآورد و ارزیابی 4- پذیرش کامل یا جزئی الگو 5- ادغام و سازگاری ترتیبات ابتدایی

6- همانند گردی

انواع فرهنگ پذیری :

جوامعی که با یکدیگر در ارتباط هستند ، روند فرهنگ پذیری در این جوامع به دو صورت ممکن است به وقوع بپیوندد:

1- اگرجوامعی که با یکدیگر در ارتباط هستند، هیچ کدام برتری مادی یا معنوی نسبت به دیگری نداشته باشد. فرهنگ پذیری که بین آنها به وقوع می پیوندد دو جانبه و به میل و دلخواه است. (فرهنگ پذیری جذبی )

2- وقتی که پدیده های فرهنگی یک جامعه در سایه برتری تکنولوژیک، قدرت نظامی ، امکانات بیشتر اقتصادی و فنی ، سیاست های نظام یافته توسعه طلبی و سلطه سیاسی بر جامعه دیگر تحمیل می شود. این نوع فرهنگ پذیری یک جانبه و تحمیلی است.

گروههای اجتماعی ازنظرپذیرا شدن فرهنگهای دیگر :

الف- گروههای بسته ب- گروههای باز ( گروههای مستعد) ج- گروههای مهاجر   د- گروههای مهاجم

• دیدگاهها ونظریات موجود در حوزه فرهنگ :

دیدگاه شاین: فرهنگ دارای سه سطح است:

1- مصنوع ها یا دست ساخته ها

2- ارزشهای حمایت شده

3- مفروض های اساسی و زیر بنایی

مفروضات مشترک در مورد (ماهیت واقعیت و حقیقت)، ماهیت زمان، ماهیت فضا

 و مکان، ماهیت طبع انسان، ماهیت فعالیت انسان، ماهیت روابط عمومی می باشد.

دیدگاه هافستد: فرهنگ شامل 5 بعد ارزشی زیر است و آنها را بُینان های تغییر ناپذیر رفتارهای عینی اعضای یک فرهنگ می داند.

1- فاصله قدرت

2- پرهیز از ناشناخته ها

3- فردگرایی / جمع گرایی

4- مردانگی / زنانگی

5- گرایش بلند مدت / کوتاه مدت

 تهیه و تنظیم: زهرا کوهی دانشجوی رشته مدیریت فرهنگی درمقطع کارشناسی ارشد

دانشگاه آزاد اسلامی علوم وتحقیقات- فروردین 1390

فصل سوم : آشنایی با مفاهیم ارتباطات و رسانه های گروهی –کتاب ارتباطات ، افکار عمومی و جنگ روانی

قبل از اینکه کلمه خلق شود ارتباط و اطلاع رسانی توسط اصوات و حرکات وجود داشته پس نتیجه می گیریم ارتباط غیر کلامی بر کلامی مقدم است.

اشاره—خط های حکاکی شده بر دیوار غارها--- نوشتن کتابها وتکثیر آنها----اختراع رادیو،،، تکامل ارتباط است.

ارتباطات : کلمه ارتباطات یا communication از ریشه لاتین  communis به معنی اشتراک گرفته شده است. در لغت به معنای پیوند دادن است.

کلمه ارتباطات به صورت مفرد tion نشانگر فرآیند وجریانی است که پیام را از منبع یا فرستنده به مقصد یا گیرنده می رساند و به صورت جمعی tions به معنی ابزار و وسایل پیام رسانی می باشد.

ویلبر شرام در کتاب تأثیر ارتباطات جمعی می گوید: در ارتباط ما می خواهیم با گیرنده پیام خود در یک مورد و مسئله معین، همانندی یا اشتراک فکر ایجاد کنیم.

ژوزرف تی کلاپر در کتاب تأثیر ارتباط جمعی  می گوید: ارتباط جمعی عبارت است از رساندن اطلاعات،ایده ها و برداشتها از طریق وسایل ارتباط ودریافت این اطلاعات به وسیله عده زیادی از انسانها در یک زمان.

 او در این مورد اضافه کرد که یکی از ویژگیهای ارتباط جمعی عظمت نفوذ آن است.

چارلز کولی جامعه شناس معروف آمریکایی در کتاب خود بنام سازمان اجتماعی جامعترین تعریف را می گوید: ارتباط مکانیسمی است که روابط انسانی براساس وبوسیله آن بوجود می آید وتمام مظاهر فکری و وسایل انتقال و حفظ آنها در مکان وزمان برپایه آن توسعه پیدا می کند. ارتباط حالات چهره، رفتارها،حرکات، طنین صدا،کلمات،نوشته ها،چاپ، راه آهن ،تلگراف، تلفن وتمام وسایلی است که در راه غلبه بر مکان وزمان ساخته شده اند.

تقریبا همه اندیشمندان بر این عقیده اند که سنگ زیرین تمدن وفرهنگ بشری ارتباطات بوده و بدون وجود ارتباطات فرهنگ شکل نمی گرفت که انتقال یابد .هراندازه جامعه ازسادگی به سمت پیچیدگی برودارتباطات نیزپیچیده می شود.

انواع ارتباطات : الف) از جهت چگونگی ایجاد به دو دسته 1) مستقیم و 2) غیر مستقیم تقسیم می گردد.

1)ارتباط مستقیم: ارتباطی است بدون واسطه بین انسان یا انسانها با انسان یا انسانهای دیگر.

ویژگیها:الف)پیام مستقیماًبین پیام دهنده وگیرنده مبادله می شود.ب)ممکن است گوینده وشنونده هرکدام شخص واحدی باشند ج)پیام دهنده شخص واحدی باشد ولی گیرندگان پیام چندنفرباشند. د)نوع پیام حضوری وشفاهی است.

2)ارتباط غیرمستقیم: با ازدیاد جمعیت وگستردگی جوامع ورشد وتوسعه زندگی شهری،عملاً همیشه امکان ارتباط وتماس چهره به چهره فراهم نیست وانسانها ناگزیرند از راه دور وبه طور غیرمستقیم ویا باواسطه باهم درارتباط باشند.

ویژگیها: الف)پیام ارتباطی از دو جزء ورکن اصلی یعنی گوینده وشنونده جدا می شود و از طریق نامه ،کتاب با برد کم انتقال می یابد. ب) جنبه شخصی ندارد و پیام دهندگان وگیرندگان همدیگر را نمی شناسند. ج)چون پیامها توسط نمادهای کتبی انتقال می یابند امکان ماندگاری بیشتر یافته واز نظر زمانی گسترش بیشتری می یابد و امکان تحریف آن کمتر است.

انواع ارتباط :

1) خصوصی وبدون واسطه                                                                  2) ارتباط جمعی یا عمومی

3) ارتباط نوشتاری: ازطریق قلم وکاغذ                       4) غیر نوشتاری: از طریق امواج رادیو وتلوزیون

5) ارتباط ملی:ازطریق وسایل ارتباط جمعی درچهارچوب جغرافیایی یک کشور    6) ارتباط فراملی: ماهوراه ها

7) ارتباط کلامی: از طریق زبان وگفتار مثل تلفن            8) ارتباط غیرکلامی: غیرزبانی مثل عکس وفیلم

9) ارتباط انسانی: ارتباطی که میان دوانسان رد می شود   10) ارتباط ابزاری یا ماشینی: میان دو ابزرا

11) ارتباط زمانی:در زمان معین باشد مثل اخبار            12) ارتباط غیرزمانی: مربوط به زمان خاصی نیست«کتابخانه»

13) ارتباط سازمانی: به امکانات گسترده نیاز دارد          14) ارتباط غیرسازمانی: امکانات خاصی نیاز ندارد

                                      15) ارتباط نمادین: پیامها در قالب علائم ونشانه ها

رسانه : هدف رسانه از انتقال پیام ، ابراز احساس وعواطف گوینده و برانگیختن آنها در مخاطب ودرخواست  چیزی از یک فرد ویا یک گروه است که زمینه برقراری ارتباط را بین گوینده وفرد یا گروه مورد نظر فراهم می کند.

رسانه معادل کلمه لاتین medium می باشد که جمع آن  media یعنی وسایل ارتباط جمعی است.

رسانه های گروهی : معادل کلمه mass media است وشامل وسایل ارتباطی ای است که جریانات خبری را به گروه کثیری از مخاطبان می رسانند مثل روزنامه ها ،ماهواره،اینترنت؛تلوزیون و...

هدف اصلی رسانه ها ارتباط با مخاطب و ویژگی اصلی آنها قدرت وتوانایی زیاد وشعاع عمل وسیع است.

انواع نقش ها وکارکردهای وسایل ارتباط جمعی«رسانه» :

1) نقش وکارکرد خبری واطلاع رسانی: رسالت آنها در انتقال سریع و بی طرفانه اخبار ووقایع دنیای ماست که در هر خبر پنج ویژگی باید لحاظ شود الف)تازگی ب)اهمیت ج)جذابیت د)جامعیت ر)کوتاهی وفشردگی

2) نقش وکارکرد آموزشی:الف)دنیای خارج رابه داخل کلاس آورده وموجب برانگیختن علاقه برای یادگیری می شود ب)برخلاف مدرسه که قشرخاصی رادربرداردمی تواندهمه انسانهارادراختیارداشته باشدج)سهولت مکانی وهزینه ای

3) نقش وکارکرد تفریحی و سرگرمی:  وسایل ارتباط جمعی به طورمعمول با زمان فراغت انسانها برخورد می کنند، ازطرفی توجه فراوان به تامین اوقات فراغت بیشتر واستفاده از این اوقات سبب شده انسانها به سوی تمدن فراغت گام بردارند وبا کاهش کار وایجاد سرگرمی از زندگی لذت ببرند و رسانه می تواند بر الگوی رفتاری اوقات فراغت انسان تأثیر گذار باشد.

سایر ویژگیهای وسایل ارتباط جمعی:

1) گزینشی بودن: هر رسانه ناگزیر است از میان  انبوهی از داده ها واخبار دست به انتخاب بزند زیرا الف) توانایی انعکاس تمام آنها را نداردب) به خاطر مخاطب: مخاطبان دارای جنسیت،سن،نیازها وباورهای متفاوتند ج) منافع ومصالح جمعی که در کل برای گزینش معیار وملاکهایی لازم است که حتماً متناسب جامعه و باورهای عموم است.

2) سریع بودن: درگذشته ماهها طول می کشید تا خبری جابجا شود در حال توسط اینترنت،تلوزیون و...

3) وسیع  بودن: رسانه های جدید ارتباطی مرزهای جغرافیایی و تاریخی را طی می کنند و توانایی آن را دارند که واقعه ای محلی را جهانی جلوه دهند واحساسات مردم را برانگیزند.

4) تعدد وگوناگونی محتوا: بارشدنیازهای اجتماعی مخاطبان رسانه نیزناچاراست باتعددبرنامه ها به نیازها پاسخ دهد.

عوامل تأثیرگذار در پذیرش پیام گیر:

1) منبع پیام(چه کسی پیام را منتقل می کند): پیام دهنده از چه منزلت وموقعیت اجتماعی برخوردار است.2)ماهیت پیام(چگونه ارائه می شود): شیوه ارائه پیام وانطباق آن با ابزار انتقال مهم است. 3)شخصیت وویژگیهای پیامگیر: درواقع افراد اطلاعاتی را جذب می کنند که با اطلاعات قبلی شان همسانی داشته باشد. تحقیقات نشان می دهد فردی که خودرا دست کم می گیرد وعزت نفس او درسطح پایین تری قرار دارد آسانتر تحت تأثیر پیام های متقاعد کننده قرار می گرد تا فردی که درباره خود بلندنظر است. درکل عوامل شخصیتی که موجب پذیرش پیام می شوند عبارتند از: *عزت نفس *کم هوشی*موافق ضمنی باپیام ازپیش *نیازبه تأیید اجتماعی*تسلیم پذیری وتمکین4)محیط پیام یا شرایط دریافت پیام:  به قول اورتگا.ای.کاست:«انسان انسان است به اضافه شرایطش»پس اگراین شرایط تغییرکردانسان نیزبایدتغییر کند.درواقع اثرات وسایل ارتباطات جمعی با توجه به شرایط دریافت پیام تغییر می کند. برای تأثیر بیشتر پیام محیط اطراف نیاز به کنترل دارد.

انواع مدیریت در وسایل ارتباطی دولتی:

الف)مدیریت وسایل ارتباطی دولتی:دراین مدیریت دولت کلیه فعالیتهای وسایل ارتباطی ومدیریت سیستم راازنظر سیاسی ومالی درکنترل شدیدخود دارد،تا آنجاکه سازمان، وسیله ای می شود برای حفظ منافع گروه حاکم ومشروع جلوه دادن وضعیت موجودبدون درنظر گرفتن منافع گروههای دیگروهمچنین جلوگیری از انتشارنظریات ومشکلات جامعه، با توجیه حفظ منافع ملی. در این رسانه سرعت بی معنی است چون امنیت ارائه اطلاعات بالاست.

ب)مدیریت وسایل ارتباطی تحت حمایت دولت: سازمانهایی که مدیران آنها را سردمداران فرهنگی جامعه تشکیل می دهند. این افراد تعادلی میان مردم وگروههای سیاسی ایجاد می کنند که در نهایت باعث وحدت ملی می شود. سه وظیفه اصلی این وسایل:1)انتشار اخباربرای همه بخشهای جامعه2)انتشار پیامهای دولت مرکزی درجهت تقویت وحدت ملی 3)آموزش و بسیج مردم برای توسعه اجتماعی واقتصادی.

ج)مدیریت وسایل ارتباطی خصوصی: ظاهراً تحت نظارت دولت نیستند و می توانند به صورت بنگاه تجاری درآیند.

ویژگیهای جوامع جدید با تکنولوژیهای نوین ارتباطی:

الف) جوامع توده دار: در اجتماعی که به سبب تراکم جمعیت،شناسایی افراد وارتباط مستقیم بین آنها ممکن نباشد، برقراری ارتباط باید از طریق وسایل غیرمستقیم صورت گیرد.ازاین رو وسایل ارتباطات جمعی ازقبیل روزنامه،رادیو وتلوزیون می توانند انبوه اطلاعات را درحوزه وسیعی گسترش دهند واز این طریق است که می توانند میان طیفهای گوناگون اجتماعی ودرسطح ملی وجهانی پیوند ووحدت ایجاد کنند.

فرهنگ توده درمقابل فرهنگ نخبه:فرهنگ توده براساس مسایل غیرجدی زندگی:هیجانات،احساسات رقیق وگریزوبی خیالی استوار است که آثار مثبت ومنفی در جامعه پدید می آورد و به گفته ارنست وان دن هاگ درفرهنگ توده 1)تولید ومصرف فرهنگ ازیکدیگر جداست وفرهنگ بیش از هرچیز نوعی تفنن برای ناظر است2)به تمامی هنرها ازگذشته تا حال شکل نو می بخشد3)تأثیر کلی فرهنگ توده مبارزه علیه درافتادن فرد بایک زندگی کسالت باراست . در حالی که فرهنگ نخبه دربرگیرنده هران چیزی است که از آن با عنوان آثار بزرگ شعر،ادبیات و... یاد می شود.

ویژگی جوامع توده دار: 1)دربرگیرنده توده عظیمی از مردم 2)اعضای جامعه توده دار به جای تجمع در گروههای متراکم محلی،درمناطق وسیع پراکنده اند.3)قویاً تحت تأثیر سازمانهای دیوانسالارانه نیرومند اند.4) ساختار اجتماعی جامعه توده دار اگر نه درعمل ،دست کم از حیث تئوری براساس مساوات است.5)جامعه توده دار از لحاظ مذهب،سابقه قومی،شیوه زندگی و دسترسی به مواضع قدرت نامتجانس است.6)اعضای جامعه افرادی گمنامند.7)بخش مهمی از تأثیرات متقابل دریک جامعه توده وار ، از طریق فرآیند ارتباط جمعی صورت می گیرد.

نظریه های انتقادی ورادیکال بر نقد جایگاه وآثار اجتماعی وسایل ارتباط جمعی:

1) نظریه مارکسیسم کلاسیک: به عقیده مارکس ساختار اقتصادی موجب تغییرات فرهنگی می شود.وی معتقد است وقتی اختیارات جامعه در دست طبقه کارگر باشد آزادی واقعی مطبوعات میسر می شود و سلطه سرمایه داری برامکانات وشیوه های تولید را موجب ناکارایی وسایل ارتباط جمعی می داند.

2) نظریه اقتصادسیاسی رسانه ها: نهاد رسانه ای را بخشی از نظام اقتصادی می داند که با نظام سیاسی پیوند تنگاتنگ دارد. مؤسسات فرهنگی اسیر چنگال سرمایه هستند وبه آنها مانند مؤسسه سودآور تجاری نگاه می شود. و درکل منطق بازار مسلط برحوزه اندیشه وفرهنگ است.

3) نظریه مطالعات فرهنگی: جایگاه آزادتری برای فرهنگ دارد وبه اقتصاد صرف تأکید نمی شود.

4) نظریه مطالعات فرهنگ توده: نظریه متأثر از مکتب فرانکفورت . این فرهنگی فرهنگی سطحی ومبتذل است که درسطح انبوه پیش می رودوخلاقیت وابتکار از بین می رود و کار فرهنگی را تبدیل به کالای تجاری می کند.

5) نظریه مکتب فرانکفورت:جهت گیری این مکتب معطوف به سطح فرهنگی وآنچه که واقعیت جامعه سرمایه داری نوین می خواند بوده است. طبق این نظریه کانون تسلط جهان نوین از قلمروی اقتصادی به قلمرو فرهنگی منتقل گشته.

ازویژگیهای این مکتب 1)با مارکسیسم شباهت دارد2)قائل به جدایی وتفکیک ارزش از دانش نیست.

ویژگی رسانه هایی که از فن آوری جدید ارتباطی برخوردارند که آنها را از وسایل ارتباط جمعی متمایز می کند:

الف)تعاملی بودن:رسانه های جدیدتوانایی ترکیب وتلفیق همزمان ارتباطات چهره به چهره وجمعی رادارند.ب)جمع زدایی: به فرد امکان می دهد شکل پیشرفته تری از ارتباطات چهره به چهره را داشته باشد وبه سمت چهره همگانی پیش رود. ج)ناهمزمانی: به این معناست که افراد توانایی ارسال ودریافت پیام را در زمان دلخواه ومناسب خود داشته باشند.

نظامهای جدیدرسانه ای که درتغییرفرهنگهاواثرگذاری برزمینه های اقتصادی،سیاسی،اجتماعی وفرهنگی مؤثرند دارای ویژگیهای زیرند:

1-کنش پذیری: بوجودآمدن تلوزیونهایی که توانایی دریافت وارسال پیام راداشته باشند. 2-تحرک: وجود تلفنهای همراه، ویدئوجیبی و.. که دستار شخصی دیجیتالی نامیده می شوند به فرد امکان می دهد در حرکت نیز به ارسال ودریافت پیام بپردازد. 3-تبدیل پذیری:  رسانه های جدید توانایی تبدیل پیامها به یکدیگر را دارند مثل تبدیل پیام شفاهی به حروف چاپی 4-اتصال پذیری:  اتصال تلفن به رایانه 5-حضور درهمه جا:  6-جهانی شدن:  انتقال پیام به سراسر جهان.

کارکرد رسانه های گروهی:

1)کارکرد فرهنگی: اگر فرهنگ را به مجموع روشها،آداب ورسوم و ارزشهای یک جامعه و.. اطلاق کنیم ، ارائه مباحث نظری پیرامون هریک از اینها را می توان کارکردفرهنگی رسانه های گروهی دانست واز این نظر سهم ویژه ای برای آنها در توسعه فرهنگی وبالابردن سطح دانش ومعلومات افراد جامعه قائل شد.

2)کارکرد سیاسی: به مدد تأثیر قدرت فوق العاده رسانه ها امروز می توانند جریانات سیاسی را برای مخاطبین خود ، هدایت، راهبری و یا تبیین وتحلیل نمایند. ملموسترین کارکرد رسانه ها درواقع در همین بخش است. تأثیر سیاسی بسته به بافت اجتماعی«الف)جوامع پیشرفته وآزاد: رسانه ها آزادی عمل دارند -ب)سنتی واستبدادی:رسانه ها وابستگی تام به قدرت حکومت دارند-ج)نیمه بازونیمه آزاد:رسانه هاهماننداحزاب وگروهها عمل می کنند»خاستگاه رسانه دارد.

3)کارکرد اطلاعاتی: قسمت عمده ای از انتظارات مخاطبین رسانه دریافت اخبار است. پیشرفت فوق العاده رسانه موجب انتقال سریع اخبارشده تاجایی که امروزه هیچگونه کاستی ونقص درچرخه گردش اطلاعات پذیرفته نمی شود.

4)کارکرد تفریحی: برنامه های رسانه قسمت زیادی از اوقات فراغت افراد را به خود اختصاص داده است.

رسانه ها وتغییر گروههای مرجع در نظام جهانی: 

فرهنگ مجموعه میراث بشری است که از گذشته تا کنون به ما رسیده وهمانند تمامی پدیده های اجتماعی بنا بر مقتضیات زمان ونیازها دستخوش تغییر وتحول است که بسیار کند صورت میگیرد. امروزه با گسترش رسانه ها، جریان انتقال واشاعه فرهنگ در سطحی وسیع ودرزمانی کوتاه صورت گرفته و مجموعه وسیعی از معانی در نظام فرهنگی در کل جامعه گسترش یابد. یکی از کارکردهای پنهان در رسانه ها خصوصاً تلوزیون، تغییر ودگرگونی گروههای مرجع از طریق اشاعه معانی ،ارزشها و ایده آل های جدید و بیشتر در سطح طبقه متوسط جامعه است.

گروه مرجع : به گروههای اطلاق می شود که فرد در سنجش ارزش خودبا دیگران آن را مورد قیاس قرار می دهد و افراد معمولاً ارزشهایی را می پذیرند که از گروههای مرجع آموخته باشند.

گروههای مرجع قدیمی را می توان به چند دسته تقسیم کرد:1)پیشوایان دینی ومعلمان اخلاق چون ائمه معصومین ومراجع دینی 2)فلاسفه وعرفایی بزرگ چون غزالی3) عیاران،جوانمردان وپهلوانان4)اسطوره ها وشخصیتهای حماسی چون رستم 5)چهره های علمی وادبی شامل گروه وسیعی از دانشمندان وشاعران.

وسایل ارتباطی همانند بازار تابع قانون عرضه وتقاضا می باشند. اگر رسانه ها نیز بخواهند بازار خود را حفظ کنند ومخاطبانشان را از دست ندهند باید به تولید برنامه های مورد پسند اکثریت بپردازند.استمرار این امر در طول زمان به گونه ای آرام وتدریجی موجب تنزل ارزشها وسطحی شدن فرهنگ گردیده ودر نهایت گروههای مرجع قدیمی فراموش شده و جای آنان را هنرپیشه های خارجی،ستاره های سینما و.. می گیرند.

ازجمله اقدامات برای جلوگیری ازاین امرمعرفی مستمرگروههای مرجع قدیمی وبطور کلی احیاءهویت فرهنگی است.

رسانه و امنیت:  تأثیر بسزایی که انواع رسانه ها مثل روزنامه،اینترنت،ماهواره و... بر سیاستگذاری دولت ها دارند، موجب شده بعنوان یک چالش جدید در حوزه حاکمیتی خود یادکنند.

امنیت : عبارتست از افزایش توانها یا فرصتها وکاهش تهدیها. در همین رابطه یکی از ارکان مهم امنیت ملی در عرصه ی فرهنگی رسانه ها به شمار می آیند.

رسانه و امنیت روانی:  محتوای رسانه پس از پخش می تواند احساس امنیت خاطر ودلگرمی به مخاطب بدهد ویا عدم امنیت روانی داشته باشد که پس از پخش، احساس ترس،اظطراب در مخاطب ایجادشود. مثل اخبار اغتشاشات که این جریان در حیات اجتماعی یا فعالیتها نوعی اختلاف و بی اعتمادی و هیجانهای کاذب را شامل می شود. امنیت ملی دارای ابعادی فراتر از توان نظامی جهت حفاظت از مرزهاست.

سایبر دیپلماسی«قدرت نرم»:  قدرت نرم یا امپریالیسم فرهنگی محصول وبرآیند تصویرسازی مثبت،ارایه چهره موجه از خود،کسب اعتبار درافکارعمومی داخلی وخارجی،قدرت تأثیرگذاری غیرمستقیم توام با رضا بر دیگران و... است که این قدرت معمولاً در مقابل قدرت نظامی وتسحیلاتی به کار می رود.

برای بهره مندی از این قدرت باید ابزاری را دراختیار داشت مثل:1)کانالهای چندگانه ارتباطی 2)سنت ها وایده های فرهنگی که به نرمهای جهانی غالب نزدیکترباشد3)اعتباری که باارزشها وسیاستها افزایش می یابد.

کنترل منابع قدرت نرم دشوار و ازکنترل حکومت خارج است. همانطور که در دهه های اخیر اهداف بزرگ سیاست خارجی آمریکا درکشورهایی که این کشور درآنها با بهران روبرو بوده به پشتوانه برتری منابع اطلاعاتی و قدرت نرم این کشور تحقق یافته. آمریکا از امکانات ویژه ای در زمینه قدرت نرم برخوردار است که مک دانلد،مایکروسافت، هالیوود و هاروارد از ان هستند.

الگوی جامع مدیریت رسانه ای»: 

براساس نگرش سیستمی سازمانهای رسانه ای یک سیستم اجتماعی اند که محصور در محیط اند. محیط سازمان از لایه های مختلف تشکیل می شود وملاک تشخیص این لایه ها ازیکدیگر میزان تأثیر وتأثر عناصر آن لایه برسیستم سازمان رسانه ای است.مثل مخاطبان که تأثیر فراوان بر رسانه ها دارند. مدیریت رسانه در یک الگوی فراگیر مدیریت کلیه اجزاء وعناصر محیطی اعم از داخلی وخارجی است. هم ناظر بر بعد محتوایی است وهم بعد شکلی وظاهری. مدیر رسانه ای باید در اولین لایه محیطی عواملی نظیر مخاطبان،رقبا،تأمین کنندگان وتهیه کنندگان برنامه ها را مدنظر داشته باشد واز ارتباط مؤثر با آنها غافل نشود.

به طور کلی محیط سازمانهای رسانه ای محیطی پیچیده،متغییر ونامطمئن است به این معنی که اولاً با عناصر محیطی متعددی در ارتباطند و ثانیا این عناصر به سرعت تغییر می کنندواز پایداری پایینی برخوردارند.

درکل مدیریت رسانه عبارت است ازفرآیندبکارگیری بهینه کلیه امکانات مادی،انسانی،تکنولوژی و.. در جهت تولید، بازتولیدوتوزیع پیامهای هدفمنددرچهارچوب نظام ارزشی که باهدف اثرگذاری مطلوب برمخاطبان صورت می گیرد.

جنگ رسانه ای:  جنگهای نوین به شدت نیازمند تأیید افکار عمومی می باشند و بهمین دلیل در طراحی عملیات های روانی ، رسانه ها کارکرد ویژه ای پیدا می کنند. درواقع پس از جنگ سرد مفاهیم واستراتژیها تغییر یافته ودیگر هرآنچه که تحت عنوان جنگ سرد،اعصاب و.. می باشد اشاره ای مستقیم به کاربرد رسانه ها دارد واین بدلیل ظرفیت بالایی است که در رسانه ها برای تغییر وجود دارد.

درحال حاضراگرکشوری بخواهدعلیه کشوردیگری اقدام کند،اول بایددولتهاوعمده کشورهای جهان رامتقاعد سازدکه این عمل یک عمل مشروع،قانونی،اخلاقی وبه نفع بشریت می باشدودر مرحله بعدباید افکار عمومی

 جهانیان را برای فعالیت خود آماده کند تا رفتار وی غیرعاطفی جلوه نکند.

برخی از تکنیکهای جنگ رسانه ای:  *برچسب زدن *توسل به ترس *اهریمن سازی *گواهی *کلی گویی

برچسب زندن: رسانه ها واژه های مختلف رابه صفات مثبت مانند«دموکرات،آزادیخواه،نجات بخش» یا منفی مانند«تروریست، متحجر و..» تبدیل وآنها را به افراد یا نهادها نسبت می دهند.

توسل به ترس: دراین تکنیک از حربه تهدید وایجاد رعب و وحشت میان نیروهای دشمن به منظور تضعیف روحیه وسست کردن اراده آنها استفاده می شود. متخصصان جنگهای روانی ضمن تهدید وترساندن مخاطبان به طرق مختلف به آنان چنین القاء می کنند که خطرات وصدمات احتمالی وحتی فراوانی بر سر راه آنان کمین کرده استوازاین طریق آینده ای مبهم وتوأم با سختیها ومشکلات را برای افراد دشمن ترسیم می کنند.

اهریمن سازی: در این تکنیک مبلغ تلاش دارد تا تنفر ودشمنی جمعیت را نسبت به عقیده ،گروه ویا کشورهای خاص برانگیزد به نحوی که اگر گروهی منفور«ازدیدگاه رسانه» ،سیاست خارجی را پشتیبانی کند، صرف نظر از درست یا نادرست بودن آن وجه منفی گروه حامی این سیاست را بزرگنمایی می کند واز این طریق بر مواضع جمعیت مخاطب اثر می گذارد.

گواهی: نقل قولهایی در داخل ویاخارج از پیام می باشد که برای حمایت از یک سیاست،عقیده،برنامه ویا شخص خاص آورده می شود. در این تکنیک آوازه شهرت ویا جایگاه فرد«کارشناس،مسئول حکومتی» به کار گرفته می شود. که از این طریق شهادت ،گواهی ،تأیید و یا نفی فرد یا افراد محترم برروی پیام تبلیغاتی قرار می گیرد.در تکنیک استناد یا گواهی هدف آن است که مخاطب خود را با فرد مورد استناد یکسان بداند وباورها وایده های آنان را به منزله باورها وعقابد خود بپذیرد.

کلی گویی: مرتبط ساختن عقیده یا سیاستی خاص با مفهومی ویژه تا مخاطب بدون بررسی شواهد ودلایل عقیده ویا سیاست مورد نظر را بپذیرد.

فصل چهارم : تبلیغات-                     -- کتاب ارتباطات ، افکار عمومی و جنگ روانی

پیشینه تبلیغات: از همان ابتدای خلقت واولین تبادل لبخندهای آدم و حوا، القائات شیطان به ادم (ع) برای ترغیب خوردن میوه ممنوعه در بهشت، فرامین مشهور تاریخی ،خطوط انسانهای نخستین بر دیواره های غارهاو.. همه به نوعی تجلی وتحرک تبلیغی بوده است.

تبلیغات: واژه تبلیغات ازواژه propagaree گرفته شده که خودنام مجمع تبلیغ وترویج ایمان مشتق شده است واز نظر لغوی به معنای پخش کردن،نشا کردن وچیزی را شناساندن است وامروزه به معنای تأثیرگذاری برعقیده است.

کیمبال یونگ: تبلیغات را نشر افکار وعقاید ووضع رفتاری خاص می داند که موضوع واقعی را برای شنونده یا خواننده به روشنی بیان نمی کند. رابرتز: تبلیغات را تلاش برای تأثیرگذراری بر دیگران به منظور اقناع آنان وتغییر آرای آنان در قبال مسائلی معین می داند.

عوارض تبلیغات:  اگر تبلیغات شدت یابد افکار عمومی را که نتیجه بحث وانتقاد وجدل معتدل است ،ازکار می اندازد – ذهن مردم را به قبول آرای حاکمان خود واداشته وجامعه را اسیر هیجان می سازد.-رسانه را وا می دارد  که در جهت حفظ وضع موجود امکان هرگونهانتقاد را از مردم بگیرند و مانعی در جهت ایجاد خلاقیت وابتکار در میان مردم می شود.مهمترین عوارض آن فشارهای روانی است که خود مایه بسیاری از ناهنجاریهای فردی واجتماعی می باشد.

انواع تبلیغات: ازنظر شیوه اجرایی مستقیم وغیرمستقیم و از نظرموضوعی تجاری وسیاسی تقسیم می شود.

تبلیغات مستقیم: پیام دهنده پیام خود را هرچند با رنگ ولعاب وبوق وکرنا همراه کرده باشد اما صریح وبی پروا به مخاطبین خود ابلاغ می کند. تبلیغات غیرمستقیم: نمود وظهور علنی وصریح ندارد ودرجه غیرمستقیم بودن برنامه های تبلیغات آن متفاوت وبه درخواست وتمایل ذینفع ومقدار مهارتهایی که در طراحی آنها بکار می رود بستگی دارد. از ویژگیهای این تبلیغ ان است که پیامهای آن از کانالهای نامرئی وپنهانی عبور داده می شود ومعمولاً مخاطبین دفعتاً وبطور غافلگیرانه آنها را دریافت می کنند ودرحقیقت به آنها تحمیل می شود.

تبلیغات تجاری: برای تبادل کالا وگردش پول در بازار دادوستد وآگاه شدن مردم از انواع مایحتاج زندگی ودرعین حال جلوگیری ازاجبارخریداران به انواع مشخصی از کالاها وایجاد رقابت وبهبود کیفیت اجناس صورت می گیرد.ابزار تبلیغات تجاری: آگهی دیواری-پستی-بروشور –مطبوعاتی-رادیو وتلوزیون-وسایل نقلیه عمومی-هدایا و...

تبلیغات سیاسی: تبلیغات سیاسی روا:تبلیغات تهی ازدروغ ،نیرنگ وترفندهایی که مخالف اخلاق وشئونات انسانی است.تبلیغات سیاسی ناروا: حقوق اسامی انسانها،قوانین مطلوب وموازین عرضی واخلاقی نادیده گرفته می شود.

تفاوت تبلیغات سیاسی وتجاری: تبلیغات سیاسی می خواهد مخاطب کاری را انجام دهد که او می خواهدوآن را از طریق ایجاد تغییر عقاید انجام می دهد درحالی که تبلیغات تجاری تنهاخودرا معرفی می کند ومی ستاید.

طبقه بندی دیگری از انواع تبلیغات: 

1)تبلیغات سفید:هدف ایجاد اعتماددرمخاطب به منظورسرمایه گذاری درنیات آتی تبلیغاتچی است. پیام درست است.

2)تبلیغات سیاه: اطلاعات منتشر شده از بیخ وبن مخدوش ونادرست است وبه قصد فریب ونیرنگ مخاطب است.

3)تبلیغات خاکستری:آمیزه ای ازپیامهای درست ونادرست است.منبع خبری درست است ولی صحت اطلاعات نه.

شیوه ها ی تبلیغ: 1)روش لقب گذاری: برچسب منفی زدن به یک اندیشه یا نظر. به منظور وادارکردن مخاطبان به محکوم کردن یک اندیشه.  مثل: لیبرال-محافظه کار- لیبرال وحشی و...

2)روش تعمیم بازرق وبرق:سعی می شود بین یک صفت مثبت با چیز دیگری که معرف خوبی است پیوند ایجاد نماید.

مثل: کره طلائی- کت وشلوار عالیجناب- شامپوی معجزه گر

3)روش انتقال: هدف تفویض وانتقال اقتدار واعتبار چیزی محترم برچیز دیگر است که مورد احترام همگان است.

4)روش شهادت: واداشتن شخصی محبوب یامنفوربه اظهارنظردرباره درستی یانادرستی یک فکر،برنامه یا شخص«انتخابات»

5)روش توده پسند: خطیب می کوشد مخاطبان خود را متقاعد سازد که نظریات او برخاسته از مردم کوچه بازاراست.

6)روش جمع وجورکردن کارتهای یکدست :بهره گرفتن ازجزئیات پراکنده ازیک موضوع که ازمیان اطلاعات درست یانادرست گزینش می شود.

7)روش تظاهر به یکپارچگی:تبلیغاتچی باتوسل به گرایش مردم ازدنباله روی استفاده می کندزیرامردم می خواهنددراکثریت باشند.

8)روش هجوم برای سوارشدن به واگن:نوعی ایجادمسابقه میان مردم.دراین روش جوهرتکنیک«عجله کن تابه واگن برسیم» است.تبلیغاتچی می کوشدتا دیگران را متقاعد کند که همگان برنامه های اورا پذیرفته اند. روشی معمول درتجاری.

9)روش پنهان وآشکار هدف تبلیغ: برخلاف روش علنی هدف خودرا پنهان نگه می داردتا زمینه مناسبش فراهم شود.

10)روش ضد تبلیغ: دراین روش تبلیغاتچی می کوشد تافرازهایی از مطالب دشمن را درمورد خود به دلخواه گزینش کند وسپس بااستدلال ومنطقی قویتر از استدلال طرف مقابل ان را نفی کند.

11)روش تکرار:تبلیغاتچی نیات واهداف خودرا با تکرار در ذهن مردم نفوذ می دهد ولی در عین حال کاری می کند که براثر تکرار محتوای تبلیغ نخ نما نشود ودر مخاطب ایجاد دلزدگی نکند. از لحاظ روانشاسی روش مفیدی است.

12)روش شستشوی مغزی: این واژه درباره فنون پذیرش عقیده پس از تسلط کمونیستها درچین بکار برده شد واز لحاظ لغوی به معنای القاء عقیده شدید سیاسی است که می تواند شامل سخنرانیهای پیچیده یا بحثهای سیاسی طولانی و.. باشد.  دراین روش از فن تلقین استفاده می شود ومی کوشد با تبلیغات مستقیم وجدان مردم را طبق نمونه واحدبسازد. درکل دوهدف دارد 1)وادارکردن فرد بی گناه به جرمی که مرتکب نشده2)تغییر اجباری دیدگاه فرد

تهیه و تنظیم: سید محسن میر دانشجوی رشته مدیریت فرهنگی درمقطع کارشناسی ارشد

دانشگاه آزاد اسلامی علوم وتحقیقات

فروردین 1390

فصل پنجم:             جنگ روانی

تعریف جنگ روانی:

جنگ روانی همان جنگ عقیده و کلمه است خواه بصورت آشکار یا مخفی، کتبی یا شفاهی باشد.

سلاحی است که به انسان و عقل او توجه دارد و هرگاه امکان برقراری ارتباط عاطفی با مخاطب را داشته باشد می‌تواند به اعماق او نفوذ کند.

طرفداران این نگرش اغلب بر این باورند که تبلیغات جزء اصلی و اساسی جنگ روانی است نه همه آن.

تاریخچه جنگ روانی :

فولر (Fuller)، مورخ و تحلیلگر نظامی بریتانیایی، اولین کسی است که اصطلاح جنگ روانی را در سال 1920 به کاربرد. فولر در بحث پیرامون نتایجی که می‌توان از پیشرفت‌های تکنولوژی نظامی در جنگ جهانی اول گرفت، ادعا  می‌کند که وسایل سنتی جنگ ممکن است جای خود را به جنگ روانی به معنی واقعی کلمه بدهد که در آن از سلاح استفاده نمی‌شود و به جای آن، اقداماتی نظیر زایل کردن خرد انسانی در آن زمان، استفاده  فولر از واژه جنگ روانی در محافل نظامی و علمی بریتانیا و آمریکا، توجه چندانی را به خود جلب نکرد. در ژانویه 1940 با انتشار مقاله ای با عنوان «جنگ روانی و چگونگی به راه اندازی آن»، این اصطلاح برای اولین بار وارد ادبیات آمریکا شد»

، مغشوش کردن هوش انسانی و مضمحل کردن حیات معنوی و اخلاقی یک ملت، به وسیله نفوذ در اراده آنها انجام می‌شود.

انواع جنگ روانی:

1-- جنگ روانی تاکتیکی: جنگ روانی تاکتیکی علیه سربازان دشمن در میدان نبرد و همچنین علیه اتباع دولت مزبور صورت می‌گیرد. عملیات روانی در این حالت محلی بوده و  هدف آن، ضعیف کردن مقاومت نیروهای دشمن و یا فرا خواندن مردم به همکاری با قوای در حال پیشرفت و همچنین ایجاد مانع در راه تلاش‌های جنگی دشمن است. هدف اصلی جنگ روانی تاکتیکی، در هم شکستن نیروهای نظامی شرکت کننده در جنگ و عناصر پشتیبانی کننده آنهاست.

2- جنگ روانی تحکیمی: این نوع جنگ به منظور افزایش همکاری مردم غیر نظامی در سرزمین خودی صورت می‌پذیرد. هدف نهایی از طراحی و اجرای جنگ روانی تحکیمی، پیروزی در جنگ، برقراری صلح و حفظ پیروزی است. در این نوع جنگ روانی، مجریان فعالیت‌های خود را به جلب اعتماد و حمایت مردم و همچنین ارائه آموزش‌های لازم به آنان به منظور افزایش آگاهی و شناخت نسبت به دسیسه های دشمن و ایستادگی در برابر شایعات و اکاذیب معطوف می‌دارند. در این زمینه، رهبران و سیاستمداران محبوب می‌توانند نقش محوری را ایفا کنند.» بیانجامد.

3 -جنگ روانی استراتژیک: این نوع جنگ شامل فعالیت‌های گسترده و بلند مدتی است که با توجه به نقاط آسیب پذیر سیاسی، اقتصادی، نظامی و اجتماعی، علیه بخش عمده و یا تمامی مردم یک جامعه به کار گرفته می‌شود. این امر باعث سستی عقاید و آرمان‌ها می‌شود و ملت‌ها را نسبت به فرهنگ و تمدن خود، به شک و تردید می‌اندازد و به عبارتی، اراده و روحیه آنها را خدشه دار می‌کند. در سطح استراتژیک، اقدام‌های روانی و تبلیغات زیرکانه می‌تواند به متلاشی شدن اتحادها

اهداف جنگ روانی:

*امید را نزد مخاطبان، کشور و یا جناح مقابل از بین ببرد

*نسبت به رهبران کشور یا جناح مقابل، بی اعتمادی ایجاد کند

*در بین جامعه مخاطب، شکاف ایجاد کند

جنگ روانی، در واقع جنگ علیه عقل دشمن است و نه به منظور در بند کشیدن بدن او

مهمترین ابزارهای جنگ روانی:

تلویزنها-رادیوها-خبرگزاریها-مطبوعات-سایتهای خبری

«مهم‌ترین مخاطبان جنگ روانی نیز عبارتند از:

 مردم،احزاب،سیاستمداران،گروه‌ها، سازمان‌ها، نهادهای دولتی وغیر دولتی، دولت‌ها و سازمان‌های بین المللی

تعریف شایعه:

شایعه یک داستان یا خبری است که اصولاً از واقعیت به دور است این داستان یا خبر است که اصولاً از واقعیت به دور است این داستان یا خبر در شرایطی پخش می‌شود که واقعیت در مورد آن موضوع مبهم مانده باشد. مرئم شایعاتی را قبول دارند که جهت گیری و دیدگاه خودشان هماهنگ است .در تمام کشورها دنیا شایعه جزیی از فرهنگ است.

عوامل موثر بر ضریب نفوذ شایعه:

*تسطیح : در تسطیح شایعه‌ساز سعی می‌کند عوامل حاشیه‌ای و جنبی یک موضوع را از بین ببرد و موضوع شاخص را نمایانتر کند .

*همانند‌سازی : در همانندسازی نوعی فرافکنی صورت می‌گیرد . موضوعی در ذهن مخاطب عینیت پیدا کرده و مخاطب نسبت به آن آگاهی دارد . در این نوع شایعه ، استفاده از تاکتیک بک گراند می‌تواند عنصر شایعه را تقویت کند . به عنوان مثال در حوادث بعد از 11 سپتامبر

 *برجسته‌سازی (بزرگ‌نمایی) : نمودار شدن عنصر اصلی شایعه همان برجسته‌سازی و واضح‌کردن موضوع اصلی است. برجسته‌سازی زمانی اتفاق می‌افتد که شما بتوانید با تسطیح عناصر حاشیه‌ای خبر را حذف و با مبالغه‌ای که در خبر انجام می‌دهید ، آن را درحد معقول بزرگ جلوه ‌دهید

نیل پستمن در کتاب خود تحت نام «  زندگی در عیش ، مردن در خوشی »  شایعات را به سه دسته تقسیم می‌کند :

شایعات آتشین:

شایعه‌ایست که یکباره شکل می‌گیرد ، همه جامعه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و اثری کوتاه‌مدت دارد . کاربرد این نوع شایعه بیشتر در زمان جنگ نظامی است . به عنوان نمونه اعلام کشته‌ها با ارقام بزرگ در یک جنگ

شایعات خزنده:

شایعاتی هستند که همراه با تاکتیکهای قطره‌چکانی ، مرحله به مرحله می‌تواند مسیر یک شایعه را در ذهن افراد یک جامعه طراحی کند.مانند: سوءاستفاده‌های مالی و فساد در دستگاههای اداری و رسوائیهای مالی و پخش قطره‌چکانی و مرحله به مرحله مانند حادثه 11 سپتامبر

شایعات دلفینی

آن نوع از شایعات هستند که به تناسب زمان آشکار می‌گردند و بلافاصله پس از تاثیرگذاری برای مدتی پنهان می شوند و دوباره با ایجاد زمینه و انگیزه خود را آشکار می‌کنند . به گفته پستمن این شایعات ، شایعات غواصی می‌باشند . به تعبیر لئوپستمن مثل نمکی هستند که بر روی زخم پاشیده می‌گردد شایعاتی هستند که زمان مشخصی ندارند و هر گاه زمینه آن فراهم شود ، قابل خود نمایی هستند . مانند اخبار مربوط به قتلهای زنجیره‌ای

انواع شایعات در زمان جنگ‌های نظامی:

*شایعات تفرقه‌افکن

در این نوع شایعه سعی می‌شود در موانع دشمن ایجاد شکاف نمایند و با بیان تشنجات بین افراد دشمن آنها را ضعیف نمایند . این نوع شایعه در بازی‌های سیاسی کاربرد وسیعی دارد .

 *شایعات امیدبخش

این نوع شایعات باعث ایجاد روحیه و انسجام در بین نیروهای خودی شده و کاربردی وسیع دارد.

*شایعات هراس‌آور

در این نوع شایعه با اعلام کشته‌های وسیع و پخش آن در بین نیروهای دشمن می‌توان ناامیدی را در بین آنها افزایش داده و آنها را ضعیف نمود .

برخورد متفاوت مردم با شایعه:

-شایعه را باور نمی‌کنند. در پخش آن اثرگذار نیستند .

-شایعه را باور می‌کنند. در پخش آن موثر نیستند .

-شایعه را باور می‌کنند. در پخش آن موثر هستند.

-شایعه را باور می‌کنند. در پخش آن موثر هستند. به آن شاخ و برگ می‌دهند.

طول عمر شایعه و نحوه بیان شایعه:

-شایعاتی که طول عمر مشخص دارند. مثل در انتخابات وزرا

-شایعاتی که طول عمر ثابت ندارد. مثل گرانی – ترور -زلزله

-موضوعی شایعه شده است. مدتی از شایعه خبری نیست شرایط فراعم می شود دوباره بازگویی می شوئ مثل: زلزله بم – شایعات بعد از زلزله

بیان شایعه چگونه باید باشد:

شایعه باید با قید تازه بیان شود مثل واژه‌های امروز – دیروز

شایعه باید با قواعد ارتباطی هر فرد منطبق باشد.

 شایعات را در مواردی که زود قابل تکذیب است بیان نکنید

Propaganda یا تبلیغات سیاسی تلاشی است منظم و سنجیده برای شکل‌دادن به ادراکها، ساختن یا دستکاری کردن شناخت‌ها و هدایت رفتار برای دستیابی به یک پاسخ که خواسته مورد نظر مبلغ را تقویت می‌کند. تبلیغ تلاشی برای برقراری ارتباط مستقیم و هدایت شده با هدفی از پیش تعیین شده است.

انواع تبلیغات:

قوی و ضعیف، مرئی و نامرئی و کوتاه مدت و بلند مدت و...

خاکستری: منبع ممکن است دارای هویت شناخته شده باشد یا نباشد و درستی اطلاعات نیز ممکن است مورد اطمینان نباشد.

سفید : منبع به درستی شناخته شده باشد اطلاعات پیام به درستی تمایل داشته باشد.

سیاه : منبع آن دروغین باشد و مطالب پخش شده نادرست، ساختگی و نیرنگ‌آمیز باشد. تبلیغ سیاه «دروغ بزرگ» است به اضافه انواعی از فریبهای آفریده شده.

شیوه سابیرنتیک :

عوامل موثر در عدم توفیق برنامه تبلیغاتی

v       انتخاب وسیله نامناسب

v       ارتکاب اشتباه در استفاده از وسیله تبلیغ یا آشنا نبودن با چگونگی استفاده از آن که تقریباً هر دو حالت به یک نتیجه می‌رسد.

v      عدم تناسب مکانی برنامه تبلیغ

v       اجرای برنامه تبلیغ در زمان نا مناسب

v       عوامل مخالف خارجی با شرایط نامناسب که بر محیط تبلیغ حاکم است و در نتیجه فعالیتهای تبلیغاتی را خنثی می‌سازد مانند وجود انحصار، فعالیتهای وسیع تر تبلیغاتی رقبا و از این قبیل

اهمیت رسانه‌ها در تبلیغات

در مورد اهمیت وسایل ارتباطی جمعی دکتر کمالی پور می‌گوید‌: امروزه رسانه‌ها ارزشهای اجتماعی را دیکته می‌کنند فرد کم‌کم به این ارزش اجتماعی یا سیاسی که ریشة آن را نمی‌بیند روبه‌رو می‌شود ریشه‌ای که در تبلیغات منظم رسانه‌های همگانی نهفته است.

تهیه و تنظیم:  ناهید عظمتی  دانشجوی رشته مدیریت فرهنگی درمقطع کارشناسی ارشد

فصل شش:                                 شیوه ها و تکنیک های مورد استفاده در جنگ روانی :                                                                             

مراحل اجرای جنگ روانی :

اولین = تعیین اهداف

دوم = تخمین روحیه دشمن برای تسلیم شدن

سوم = توجیه افکار عمومی

پس از تعیین هدف   =   سیاست گذاری و خط مشی   =   برنامه ریزی جنگ روانی با توجه به امکانات و تجهیزات،بودجه،نیروی انسانی، رقبا،شرایط جهانی و اجتماعی =      پیاده کردن استراتژی ها  =  انتخاب و بکارگیری بهترین تکنیک های جنگ روانی با توجه به شرایط اجتماعی و محیطی و استراتژی های تدوین شده.   

تکنیک های مورد استفاده در جنگ روانی:                                               

1- روش همراهی:

در این روش کارشناسان تبلیغات،به ظاهر در بخشی از افکار و عقاید با مخاطبان خود همراه و همسو می گردند و در جلب توجه و جذب افکار عمومی می کوشند،سپس بعد از کسب اقتدار و تسلط کافی در فرصتی مناسب با وارد کردن کردن ضربه و شوک شدید در مخاطبان،آنان را به سوی اهداف مورد نظر خود متمایل می کنند.

2-روش گام به گام : باید با شناخت شرایط موجود جامعه و فرهنگ حاکم بر رفتار و گفتار مردم و گردآوری اطلاعات کافی در خصوص میزان آمادگی روحی و روانی افراد برای پذیرش پیام،مقدمات لازم برای استفاده منطقی و صحیح از این روش را فراهم کرد.

3-روش القاء غیر مستقیم : تزریق مفاهیم مربوط به پیام در صورت های گوناگون و در قالب پیام های جهت دار به افراد که در ظاهر به موضوع اصلی مرتبط نیستند.

4- نظریه تعادل حیاتی : به شکل های مختلف می توان تعادل روانی جامعه را بر هم زد و هنگامی که جامعه به دنبال تعادل جویی دوباره باشد آنگاه تعادل مورد نظر خود را پیشنهاد می کنند.

5- تکرار : تکرار یک مطلب تأثیر ناخودآگاه و شگفت انگیزی در فرد و جامعه دارد.

6-شایعه پراکنی : مهمترین نکته در شایعه پراکنی     موضوع شایعه به گونه ای باشد که ضمن برآوردن هدف طراحان،با زمینه نیز تناسب کامل داشته باشد.

7-استفاده از قاعده اثر تقدم و اثر تاخر :

اثر تقدم  =  مطالب تفکر برانگیز و دقیق و مسائل سیاسی و اجتماعی در ابتدا

اثر تأخر  =  تخریب شخصیت اجتماعی

        اثر احساسی آن باقی باشد      

          فرصت مقابله برای رقیب حاصل نشود

8-دروغ محض :

    گوبلز =  دروغ هرچقدر بزرگتر باشد،باور کردن آن برای توده های مردم راحت تر است.

9-بزرگ کردن مسائل و تحریف اخبار :اخباری راکه به نحوی به نفع آنهاست درتیتردرشت صفحه اول چاپ می کنند.

10-ضد تبلیغ : یک نوع تبلیغات مخصوص است که به منظور تکذیب یا خنثی کردن تبلیغات دشمن و یا بهره برداری از همان تبلیغات،علیه او بکار می رود.

روش های ضد تبلیغ :

1- پیشدستی کردن : بهره برداری از موضوعات مستعدی که احتمالاً امکان دارد دشمن در تبلیغات خود در آینده بکار برد.

2-ضد تبلیغ مستقیم : پاسخ های رد یا تکذیب نکته به نکته تبلیغات دشمن در رد و دفع حمله های تبلیغی او.

3-ضد تبلیغ غیر مستقیم : ابداع و ابتکار یک شبکه جدید از شیوه های مناسب و عالی که نفوذ تدریجی او را به کلی تکذیب یا برطرف نماید.

4-ضد تبلیغ انحرافی : حمله از موضوع به شخص!

5-تکنیک برجسته سازی یا تعیین دستور کار :نظریه برجسته سازی بیان می دارد که رسانه ها نمی توانند به مردم بکویند که درباره یک موضوع چگونه فکر کنند بلکه به مردم می گویند که راجع به چه چیزی فکر کنند و چه موضوعاتی مهم به نظر می رسند.

6-تعیین دستور کار =  برخی موضوعات خاص را انتخاب و بر آن ها تأکید می کنند و باعث می شوند که جامعه برای این موضوعات اهمیت قائل شوند.

7-تکنیک پوشش خبری دوگانه : پوشش دوگانه رخدادها و رویدادهای خبری.پوشش خبری دادن رویدادهای خاص به طور کامل و از جوانب گوناگون و آشنا کردن مخاطب با جنبه های گوناگون موضوع توسط رسانه.

8-تکنیک رویدادهای کاذب : دانیل بورستین  =  رخدادهای کاذب توسط شخص یا اشخاصی رخ می دهند،در مقایسه با رخدادهای واقعی نمایشی تر هستند،به راحتی انتشار یافته و شکل می گیرند،می توان آنها را به دفعات تکرار کرد،هزینه بر هستند،فهمیدنی و سرگرم کننده هستند.به اعتقاد بورسین مصاحبه ها و کنفرانس های خبری از این قبیل اند.

9- تکنیک پخش مستقیم خبر : تماشاگر تلویزیون گمان می کند که در لحظه وقوع حادثه در همان محل حضور دارد.ولی دوربینها می توانند زوایای دید را برگزینند،روی برخی از جنبه ها اصرار بورزند و صداهارا تغییر دهند.

10-تکنیک تحریف خبری : مطلب و خبری را از حالت اصلی و اولیه خارج کردن به نحوی که معنای دیگری غیر از خبر اولیه داشته باشد. (ارائه اخبار و مطالب به نحوی که مخاطب پی به اصل و واقعیت نبرد)

11-بایکوت یا کتمان کردن اطلاعات و اخبار : یعنی خبری را اصلاً انعکاس ندادن! بایکوت خبری اولین نوع تحریف و مهمترین نوع تحریف در عصر انحصار رسانه هاست.این تحریف برای مخاطب غیرقابل شناسایی است زیرا اصلاً اطلاعاتی منتشر نشده که بتوان روی آن تفکر نمود تا پی به واقعی و غیر واقعی بودن آن برد.

12-ارائه آمار ناقص : بدون بیان پرامترهای بکار گرفته شده،در محاسبات فقط به نتیجه به دست آمده اشاره می شود.بیشتر برای تأثیرگذاری بر افراد کم سواد و یا ناآگاه از مسائل آماری استفاده می شود.

13-جعل خبر : یکی از مشکل ترین انواع تحریف است    مشکلات حقوقی زیادی در بر دارد. 

از جعل خبر به دو منظور استفاده می شود :

   * دادن طلاعات کذب = مخدوش کردن طرف مقابل

   *  کسب اطلاعات جدید  = منبع خبری یک خبر جعلی را منتشر می نماید تا صاحب اصلی خبر با تکذیب نمودن آن مجبور شود اطلاعات بیشتری را افشاء نماید. 

تکنیک های تحریف خبر در جنگ روانی :

*الوین تافلر این تکنیک ها را در قالب تاکتیک های ماساژ پیام به شرح زیر بیان می دارد :

*تاکتیک حذف (The Omission Tactic) : پیام های سیاسی آگاهانه تر انتخاب می شوند.

*تاکتیک کلی بافی (Generality Tactic) : پوشاندن جزئیات با لعابی از انتزاعات غیر واقعی.

*تاکتیک زمان بندی (Timing Tactic) : به تأخیر انداختن ارسال پیام.

*تاکتیک قطره چکانی (The Dribble Tactic) : منتقل کردن داده و اطلاعات در زمانهای گوناگون و به مقدار کم.

*تاکتیک موجی (The Tidal Wave Tactic) : وقتی شخصی از بی اطلاعی نسبت به موضوعی شکایت می کند،تا جائی که می شود مطلب بر سر او می ریزند تا آنچنان غرق شود که نتواند واقعیت ها را دریابد.

*تاکتیک تبخیر (The Vapor Tactic) : پخش کردن شایعاتی همراه با واقعیات به طوری که پیامگیران نتوانند آن ها را از یکدیگر تشخیص دهند.

*تاکتیک بازگشتی (The Blow-Black Tactic) : ماجرایی دروغی در خارج از کشور ساخته می شود به طوری که مطبوعات داخلی آن را کشف و از نو چاپ می کنند.

*تاکتیک دروغ بزرگ (The big lie Tactic) : گوبلز : اگر دروغ به اندازه کافی بزرگ باشد،راحت تر از دروغ های کوچک باور می شود.

*تاکتیک وارونه کردن (The Reversal Tactic) : در نهایت سادگی پیام را وارونه می کنند

                تهیه و تنظیم:  نوشزاد یگانه  دانشجوی رشته مدیریت فرهنگی درمقطع کارشناسی ارشد