مباحث کلاسی درس انقلاب

آخرین مباحث استاد مظفر در کلاس انقلاب در ادامه مطلب می باشد.

مقبولیت و مشروعیت

مقبولیت: همان پذیرش مردمی، یارگیری ، حمایتها و پشتیبانی های مردمی که مقوله کمیت استیعنی عددی است . مثلا 1 تا 100 نفر یک مکتب را قبول دارند ( 50%  + 1 ) یعنی اکثریت قبول دارند .

مشروعیت : دو مفهوم دارد  :

1-   حاکمان

2-   مردم

حاکمان :

          وقتی بحث حاکمان مطرح می شود : اینجا عدد مطرح نیست کیفیت مطرح است . در اینجا یعنی حق حکومت بر مردم ، کی به این حاکم اجازه داده تا به مردم امر و نهی کند . در حقیقت مشروعیت ناظر بر حق حاکمیت است و به حاکم می گوید به شما چه کسی اجازه داده

مردم: چرا مردم باید از حاکمان اطاعت کنند .

پس مشروعیت انواع پیدا می کند چون هر جامعه ای براساس اعتقادش به حکومت به یک عده حق می دهند . حکومت کنند و خودشان بپذیرند .

انواع مشروعیت داریم که از نظر نوع نگاه مردم و اعتقاداتشان به حکومت تقسیم می شود :

1- حق الهی حاکمیت :

          چه کسی حق حکومت دارد یک عده  می گویند خداحق حاکمیت دارد و حکومت از آن خدا است که از --- برداشت و صحیح ترین برداشت را شامل می شود که باعث شد لیبرالیسم شکل بگیرد و مردم جای خدا را بگیرند ( انحرافی ) ماهم می گوییم حق حکومت از آن خدا است اما خدا که خودش مستقیم در عرصه سیاسی نیست .

به دو شیوه اعمال می شود :

الف ) حاکمیت تکوینی : یعنی مدیریت کل ---- هدایتی که خدا در ذات آفرینش قرار داد

ب) حاکمیت تشریعی : یکسری از ولایت خدا در قالب نمایندگان خدا بر روی زمین است که سلیقه و پسند مردم باشد یکساننیست . حاکمیت را به شایستگانی که لیاقت دارند می دهد در قالب ولایت تشریعی تجلی پیدا می کند به نام پیامبران و بعد بحث امامان منتقلمی شود و در آخر به امام زمان در غیبت صغری به ثواب خاص و در غیبت کبری به ثواب عام واگذار می شود .

2- حق مردمی حکومت

          آقای حاکم و مردم چرا از اینها تبعیت کردید ، مردم می گویند ( خودمان خواستیم ) حق حکومت را حق و نظر و پسند مردم می داند . در اینجا مشروعیت و مقبولیت در کنار هم هستند.

3- زور و تهدید و قدرت : با زور به کشور حاکم می شوند می گویند خود قدرت حاکمیت می آورد

4- اعتقاد به نژاد پرستی برتر – طبقه برتر : می گویند نژادی در جامعه هستند که حقش هست که حکومت کند چه مردم قبول داشته باشند و چه نداشته باشند . دو جنبه دارد :

 الف ) مثل صهیونیسم که خو را نژاد برتر می داند که جنبه منفی دارد

ب) حکومت حق ، علما ، فقها و نخبگان است که جنبه مثبت دارد

نسبت های چهارگانه بین مشروعیت و مقبولیت :

1-  برخی حکومت ها مقبولیت دارند ولی مشروعیت ندارند

2- برخی حکومت ها مشروعیت دارند ولی مقبولیت ندارند ( مثل حکومت حضرت علی «ع»)

3- برخی حکومت ها نه شروعیت دارند و نه مقبولیت ( مثل کودتاها )

4- برخی حکومت ها هم شروعیت دارند و هم مقبولیت ( مثل جمهوری اسلامی ) متکی به آراء مردم ( مقبولیت ) ولی فقیه یا رهبری ( مشروعیت )

اکثریت بحث عددی است و کمیت است ولی حقانیت کیفیت است .

بحث مشروعیت و مقبولیت : در ادبیات سیاسی مطرح می شود بار معنایی جدا دارند .

مقبولیت : به پذیرش مردمی بر می گردد . طرفداری ، حمایت ها ف پشتیبانی ها ( مردمی – از مقوله کمیات است – عددی – تعداد مطرح است )  در نظام امروزی ، مقبولیت = اکثریت        1 + 50%   = مقبولیت 

نظامی مقبولیت دارد یا نه ؟ یعنی آن نظام را مردم قبول دارند یا نه ؟ چند درصد

مشرعیت : ناظر بر دو مفهوم است = حاکمان و مردم

- حاکمان : نظامی مشروعیت دارد یا نه ؟ کیفیت مطرح است  . حق حکومت بر مردم ، چه کسی به حاکمان  اجازه داده به مردم امر و نهی کنند ؟ چه شخصی ؟ امر و نهی همراه با مجازات و پاداش= بار حقوقی دارد

- مردم : چرا مردم باید از حاکمان اطاعت کنند ؟

( شرعی بودن یک بعد مشروعیت است اما معنای مشروعیت نمی باشد )

چه کسی حق دارد بر مردم حکومت کند ؟ مردم چرا پذیرفتند ؟ بسته به اعتقادات مردم دارد زیرا مردم با توجه به اعتقاداتشان فرد --- می گزینند .

سه نوع مشروعیت : بستگی به نوع نگاه مردم و اعتقادات مردم به حکومت و حاکمیت دارد .

1-   حق الهی حاکمیت :

چه کسی حق حکومت دارد ؟ عده ای می گویند حق الهی حاکمیت یعنی خداوند حق دارد . حکومت حق خداست .

انحرافی ترین برداشت : قرون وسطا = شاهان نمایندگان خدا روی زمین هستند. برحسب شکل گیری لیبرالیسم شد .

اما برداشت درست شیعی : حق حکومت از آن خداست اما خدا خودش نمی تواند مستقیما نظارت حضوری و اجرا داشته باشد

حق خدا :

1-   حاکمیت تکوینی  : هدایت کل جهان

2-   حاکمیت تشریعی : حاکمیت خدا در قالب نمایندگان وی در روی زمین است . مشروط است ، خداوند حاکمیت را به شایستگانی که می دهد که لیاقت دارند از طرف خداوند . 

پیامبران   =   امامان =  امام زمان،  درغیبت صغری(ثواب خاص)، در غیبت کبری ( ثواب عام)

اهل سنت در ولایت تشریعی تا پیامبران را قبول دارند و در آخر پیامبر خاتم است . اگر حاکمیت رابطه پیدا کند دیگر حق اعتراض وجود ندارد .

2- حق مردمی حاکمیت:

          خود ما مردم خواستیم این حاکم به حکومت برسد . حق حکومت را حق مردم و نظر و پسند مردم می دانند .

3- اعتقاد به زور وقدرت و تهدید :

          با زور در هر کشور حاکم می شوند ، نیچه از طرفداران این نظریه است . قدرت حاکمیت می آورد .

4- اعتقاد به نژاد برتر ، طبقه برتر :

          نژادی در جامعه وجود دارد که حقش است که حکومت کند . افلاطون = حکومت حق حکما و فلاسفه است . بهتر در دنیا اشراف دارند .

نسبت ها (بین مشروعیت و مقبولیت ) = صفحه 54 جزوه

نظریه جیمز دیویس = تئوری توقعات فزاینده

          هرکس که روی کار می آید شعارهایی را مطرح می کند ، انتظارات مردم را بالا می برد.

از امکانات تا انتظارات باهم در یک سطح باشند و با هم موازی باشند ومناسب است و هیچ مشکلی در کشور ایحاد نمی شود . و کشور در حال توسعه است . امکانات جامعه همیشه کمتر از انتظارات است . بین این دو فاصله (GAP) ایجاد می شود . اگر فاصله ها کم باشد ، خیلی آسیب ایجاد نمی کند . اما اگر فاصله غیر قابل تحمل رخ دهد که متناسب با وضع کشورها ست ، خوب نمی باشد . باید ها ( اعتماد سست می شوند و انقلاب به وجود می آید .

آرمان = آرزو ، انتظارات

دستاورد = آرزوها ( محقق شده )

آرمان گرایان = دارای آرمان                                          باید آرمانگرای واقع بین بودواقع گرایان = هر چه بیشتر آید ، خوش آید

منحنی J ( جیمز دیویس)

                فاصله غیر قابل تحمل                                           انتظارات ( آرمانها )

                                                                                                                                                                                      فاصله                               جایی که اعتماد مردم سلب                        امکانات

         می شود و خسته می شوند                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

نظریه مارکسیسم :

          مبتنی بر تضاد طبقاتی و تغییر در ابزار تولید است . بین دو طبقه کارفرما و کارگر ، هنگامی که صنعت رشد پیدا می کند بین تولید و شیوه ها ی تولید، تغییر پیدا می کند ) . انسان دچار از خود بیگانگی می شود . اعتباری که به انسان داده می شده به ماشین آلات داده می شود و انسان متوجه می شود که چه حکمی به او رفته است . کانون ها در اجتماعات صنعتی تشکیل می دهند . از خود بیگانگی به خودیابی منتجر می شود  و اینگونه انقلاب رخ می دهد . انقلاب طبقه کارری علیه کارفرما

انقلاب اسلامی ایران :

          موضع گیری دیگر کشورها علیه جمهوری اسلامی ایران نشان از فراملی بودن این انقلاب است .

نسبت های چهارگانه بین مشروعیت و مقبولیت :

1- برخی حکومت ها  مقبولیت دارند ، مشروعیت ندارند

2- برخی حکومت ها مشروعیت دارند، مقبولیت ندارند .

3- برخی حکومت ها نه مشروعیت دارند و نه مقبولیت

4- برخی حکومت ها هم مقبولیت دارند و هم مشرعیت

مردم آنچنان تاثیرگذارند که حتی اگر حکومتی از نظر خدا حقی داشته باشد آن حکومت مهلتی پیدا نمی کند و حکومتش محقق نمی شود اما مشروعیتش از بین نمی رود .

اکثریت و حقانیت :

اکثریت = کمیات ، عدد

حقانیت = کیفیت

گاهی اکثریت بر حقانیت منطبق می شود و گاهی نه .  در غرب می گویند حق همان است که اکثریت است .

نهضت مشروطه :

عوامل زمینه ای :     اقتصادی و سیاسی

عوامل شدت بخش:  گران شدن قند وشکر  - ملک فراوان بازرگانان

مهاجرت صغری = حرم عبد العظیم              وزیر = عین الدوله

مهاجرت کبری = قم                                برکناری عین الدوله = تاسیس دارالشورا

3 نوع موضع:

1- موافقت مشروطه خواهان علیه مستبدین

2- زمان نوشتن قانون اساسی = تقلید از قانون اساسی بیگانه و مخالفت شیخ فضل الله نوری

          چکیده آرمان های یک ملت

3- قبول داشتن مشروطه مشروعه ( شرعی ) توسط نوری

شیخ فضل الله = این مشروطه را قبول ندارم   -  از اصلاح نا امید شد

به توپ بسته شدن مجلس

علل شکست مشروطه :

1- در لفظ و معنی مشروطه اختلاف نظر داشتند  ( جنگ جهانی شده بود – فقر مردم)

2- مرجع واحدی وجود نداشت

3- آغاز نظام قانون گرایی ( به ظاهر )

4- شکل گیری مجلس و بعد  قانون اساسی